Ilaqutariinnermi suliat

Aappariinneq pillugu suliat tassaapput averuserneq, avinneq imaluunniit aappariinnermik atorunnaarsitsineq. Illit aappallu averusernissaq naammassisassallu pillugit isumaqatigiikkussi Naalagaaffiup Sinniisoqarfiani akuersissutikkut averusersinnaavusi. Averusernissinniit ukiup affaa qaangiuppat aamma Naalagaaffiup Sinniisoqarfiani akuersissutikkut avissinnaavusi, suli avinnissaq naammassisassallu pillugit isumaqatigiikkussi. Averusernermi naammassisassat avinnermittaaq atuukkajuttarput.

Naalagaaffiup Sinniisua averusernissamik avinnissamilluunniit akuersitinnagu aappallu makku pillugit siullermik isumaqatigiissaasi:

* Averuserusullusi avikkusullusiluunniit – aammali avinnermi avinnissamut pissutaasussat naammassineqarsimassapput.

* Arlarsi aapparmi pilersorneqarneranut akilersuissanersoq

* Meeraqarussi meeqqassinnut akilersuisussaatitaanersi qanoq agguataarneqassanersoq

* Inimi attartukkami najugaqarussi kiap inersi tigummiinnassaneraa

* Aappaasup utoqqalinersiassat katersugarisimasinnaasai

* Immikkut pigisaqarnermi taartisissutaasinnaasut

Ingerlaannaq avissinnaavusi ima atugaqarussi:

* Aappallu aaqqiagiinngissuteqarnersi pissutigalugu ukiuni marlunni najugaqatigiissimanngikkussi.

* Uppernarsarsinnaagukku aappat allasiorsimasoq. Taamaattoqassappat aappat allasiorfigisaalu atsiussapput aamma allasiorneq averuseqqanissi nalaani pisimassanngilaq. (Qinnuteqaat nassiunneqassaaq kingusinnerpaamik allasiornermiit ukiut marluk qaangiutsinnagit aamma illit tamatuminnga ilisimasaqalerninniit kingusinnerpaamik qaammatit arfinillit qaangiunneranni.)

* Aappat ilinnut meeqqassinnullluunniit piaaraluni peqqarniitsumik nakuusersimappat. (Qinnuteqaat nassiunneqassaaq kingusinnerpaamik nakuusernermik ilisimasaqalernerniit ukiup ataatsip qaangiunnerani aamma nakuusernermiit kingusinnerpaamik ukiut pingasut qaangiunneranni.)

* Aappat illit aappariutigalutit allamik nuliaqarpat/ueqarpat– tassa imaappoq allamut katissimappat.
Qulaaniittut tamaasa pillugit isumaqatigiikkussi Naalagaaffiup Sinniisua attaveqarfigisinnaavarsi averusernissassinnullu imaluunniit avinnissassinnut atatillugu isumaqatigiissutisi nalunaarsortillugit. Aamma pigisat agguaannissaannut isumaqatigiissummik sananissaq pitsaassaaq (pigisassi agguarnissaat pillugu isumaqatigiissut), taanna ilissinnit tamanit atsiorneqassaaq.

* Aappallu immikkoortut qulaani taaneqartut arlaat ataaseq arlallilluunniit isumaqatigiissutiginngikkussigit eqqartuussisoqarfimmi suliassamik aallartitsisinnaavusi, Taava eqqartuussisoqarfiup eqqartuussuteqarneratigut averuserlusiluunniit avissinnaavusi. Suliaq suliassiissutigineqassaaq suliassanngortitsissut suliassanngortinniakkavit najugaqarfigisaani eqqartuussisoqarfimmut tunniullugu. Attaveqarfigisinnaasat pillugit eqqartuussisoqarfiit paasissutissaataat uani takusinnaavatit [Link til praktiske oplysninger]

Suliassanngortitsissummik eqqartuussisoqarfimmut tunniussisuusoq suliassiisumik taaneqassaaq. Suliassanngortinneqartoq suliassanngortitamik taaneqassaaq.
Immersugassat suliassanngortitsissutinillu immersuinissaq pillugu ilitsersuutit uani takusinnaavatit

Meeqqassinnut kina angajoqqaatut oqartussaassuseqassasoq imaluunniit meeqqat sumi najugaqassanersut isumaqatigiissutiginngikkussiuk eqqartuussisoqarfiup tamanna angajoqqaatut akisussaaneq pillugu immikkut suliami aalajangiivigissavaa. Najorteqartarneq pillugu suliat aamma immikkut suliarineqassapput. Angajoqqaatut akisussaaneq pillugu uani paasisaqarnerusinnaavutit [link til forældreansvar]

Pigisanik avitsinerip saniatigut eqqartuussisoqarfik aalajangiisinnaavoq avittunit pigissaarnerpaaq aapparminut akilersuissasoq. Avittut utoqqalinersiassanik ileqqaagaqarpata eqqartuussisut aalajangiisinnaapputtaaq illuatungeriit aapparmik utoqqalinersiaqarnissamut ileqqaagaataannik pissarsiaqassanersut.

Appariinneq pillugu suliamik ingerlatsissagaanni eqqartuussivimmut akitsuummik akiliisoqaqqaartariaqanngilaq aamma nammineq aningaasartuutiginngisassinnik eqqartuussisulersuussinissaq pillugu qinnuteqarnissassinnut periarfissaqarpusi. 

Aappariinneq pillugu suliamut atatillugu eqqartuussisoqarfiup eqqartuussutaatigut averusersimagussi averusernermiit ukioq ataaseq qaangiuppat eqqartuussutikkut avissinnaatitaavusi. Avinnissaq naammassisassallu isumaqatigiissutigilerussigit aamma ukiup affaa qaangiuppat Naalagaaffiup Sinniisuani akuersissutikkut avissinnaavusi.

Arlalinnik peqquteqartoqarsinnaavoq, ilissi angajoqqaatut kissaatigigissi ataatsimoortumik angajoqqaatut akisussaaneq perusullugu imaluunniit ataatsimut angajoqqaatut akisussaaneq taamaatiteqqullugu.

Aallaaviuvoq anaanaasoq katinnikuunngitsoq kisimiilluni angajoqqaatut akisussaammat.

Najugaqatigiikkussi, isumaqatigiissutigisinnaavarsi ataatsimoortumik angajoqqaatut akisussaassuseqarniarlusi. Isumaqatigiissut eqqartuussivimmit akuerineqassaaq. Aappariit katissimasut ataatsimoorlutik assigiimmik angajoqqaatut akisussaasuupput.

Angajoqqaajugussi marluk ataatsimoortumik assigiimmik angajoqqaatut akisussaasuusut, qimallusilu, taava aallaqqaammut assigiimmik angajoqqaatut akisussaassuseqarneq pigiinnassavarsi.

Isumaqatigiinngikkussi, meeraq imaluunniit meeqqat tamatuma kingorna sumi najugaqassanersut, taava illit aapparisimasalluunniit eqqartuussivimmut suliassiisinnaavoq angajoqqaatut akisussaanermut tunngasumik.

Aallaqqaammut meeqqartuussiviup meeqqanut tunngasumik immikkut ilisimasalik pissarsiarissavaa, taassumalu angajoqqaat ikiorniartussaavai ajornartorsiummut qaangiiviusinnaasumik nassaarniarneranni.

Suliap aalajanagiiviginnginnerani, angajoqqaat eqqartuussisut qinnuigisinnaavaat meeqqap/meeqqat pillugit pissutsit qanoq aaqqiivigineqarallarsinnaanersut. Angajoqqaat nassuiaataat tunngavigalugit eqqartuusivik aalajangissaaq, meeraq sumi najugaqassanersoq eqqartuussuteqarnissap tungaanut. Nalinginnaasuusarpoq angajoqqaaq meeqqap najugaqarfigigallagaa aalajangiunneqartartoq. Eqqartuussisut aamma meeqqat atugaat naliliiffigisarpaat eqqortumik aalajangiinissaq siunertaralugu.

Meerarsi/meeqqasi inooqatinni najugaqarpata, meeqqamillu/meeqqanillu najorteqarsinnaatitaanerit pillugu isumaqatigiissutigisinnaanagu, taava pisariaqarsinnaavoq, angajoqqaatut akisussaanerit taamaatiinnartariaqassagit.

Angajoqqaatut akisussaanermut suliami eqqartuussivik ilanngullugu aalajangersaasinnaavoq meeqqanut akilersuuteqarnissaq, taakkulu angajoqqaap, meeqqanik tigummiaqanngitsup, akilersortussaavai.

Ataataassutsimut anaanaaqataanermullu maleruagassat nutaat:

1. april 2024 aallarnerfigalugu palaseqarfik Naalagaaffiullu Sinniisoqarfia ataataassutsimut anaanaaqataanermullu tunngasunik sulianik isumaginnittalissapput.

Politiit Nuup avataani taamaallaat Naalagaaffiup Sinniisoqarfianut sullississapput.

Meerara april-ip aallaqqaataa 2024 sioqqullugu inunngorsimappat

Meeqqat april-ip aallaqqaataa 2024 sioqqullugu inunngornappat, maleruagassat pisoqqat atuutissapput. Imatut isumaqarpoq politiit suliaq ataataassutsimut tunngasoq aallartissuaat aamma eqqartuussivimmut nassiullugu.

Meeraq inunngorpat

Inunngornerup kingornagut ernisussiortoq inunngorneq pillugu palaseqarfimmut nalunaaruteqassaaq. Tassa palaseqarfiup nalilissavaa ataataassuseq imaluunnit anaanaaqataaneq ingerlaannaq meeqqamut nalunaarsorneqassanersoq.

Ataataassutsimut aamma anaanaaqataanermut nalunaarsuineq

Palaseqarfik meeqqap inunngorneranit sapaatit akunneri sisamat siulliit meeqqamut ataataassuseq nalunaarsorsinnaavaa (aamma ilaannikkut anaanaaqataaneq), katisimagussi nammineq, imaluunniit katisimanngikkussi nalunaarummik atsiornikkut.

Taamaammat pingaaruteqarpoq angajoqaanngorlaat aamma angajoqqaat katinneqanngitsut palaseqarfimmut saaffiginninnissaat ”isumassuinissamik- aamma akisussaaffimmut nalunaarut” atsiorneqassammat – taanna atsiorneq meeqqamut paarsillunilu akisussaasuunissaq ataataasumit anaanaasumillu ataatsimut nalunaarutaavoq.

Ataataassutsimut anaanaaqataanermulluunniit nalornissuteqassaguit, imaluunniit eqqartuussivik aqqutigalugu timip kingornuttangaanik misissuisoqarnissaa kissaatigigukku, palaseqarfiup Naalagaaffiup Sinniisuanut suliaq ingerlatissuaa.

Ilitsersuutit sukumiinerusut Naalagaaffiup Sinniisuata nittartagaani nanikkit:

https://kalaallisut.rigsombudsmanden.gl/suliassaqarfiit/ilaqutariit-inatsiseqartitaanerannut-tunngasut/ataataassuseq-aamma-anaanaaqataassuseq/

Eqqartuussiviup suliaq aalajangiiffigissavaa naliliinermigut suna meeqqaamut pitsaanerpaanersoq. 

Arlalippassuartigut angajoqqaat tamarmik meeqqamik angajoqqaatut akisussaaffeqarnissaminnut piukkunnartuusarput. Taamaattoqartillugu eqqartuussiviup toqqammavigisassaraa, meeqqat allanngoranngitsumik inuunissaat, aamma meeqqap nuunissaa pisariaqanngitsoq. Eqqartuussiviup aamma pinaveersaartarpaa qatanngutigiit avissaartuutsinnissaat.

Meeqqamut/meeqqanut suna pitsaanerpaajussanersoq naliliiffiginiarlugu, eqqartuussiviup suliap ingerlanneqarnerani meeqqanut paaqqinnittarfimmiit atuarfimmiillu oqaaseqaammik piniassaaq. Meeraq inunnik isumaginnittoqarfimmit atassuteqarfigineqarsimappat, eqqartuussisut aamma tassanngaanniit oqaaseqaammik piniassaaq. Taakku allaaserissavaat meeqqap qanoq ittuuneranik paasinnissimanertik, aamma meeqqamik paaqqinnittarfimmut atassuteqarnera qanoq innersoq.

Meeraq/meeqqat 12-it sinnerlugit ukioqarpat, eqqartuussisup nammineerluni meeqqanik immikkut ilisimasalimmik ilitsersorneqarluni oqaloqatigissavaa nalilerniarlugu, meeraq angajoqqaamini tamani ajunngitsumik ingerlanersoq. 

Peqateqartarneq pillugit suliassat meeqqap angajoqqaaminik ulluinnani najugaqarfiginngisaminik qanoq sivisutigisumik peqateqartarnissaanut tunngapput.
Meeraq angajoqqaani tamaasa peqatigisarnissaannut pisussaaffeqarpoq. Peqatigiittarnerup qanoq pilersaarusiorneqarnissaa pillugu angajoqqaat isumaqatigiissinnaanngitsut eqqartuussisoqarfimmut eqqartuussisutigut ingerlatsinissamik suliassanngortitsisinnaapput.

Suliassanngortitsisoqartarpoq angajoqqaajusup peqatigiittarnerup aalajangersarneqarnissaanik kissaateqartup meeqqap najugaqarfiani eqqartuussisoqarfimmut sassaqqusissummik tunniussineratigut.

Sassaqqusissummik immersugassaq immersugassat ilitsersuutillu ataanni takusinnaavat.

Immersugassat ilitsersuutillu takukkit

Angajoqqaat illoqarfeqatigiittut nalinginnaasumik sapaatit-akunneri tamaasa meeqqaminnik peqateqartassapput. Meeqqap angajoqqaani tamaasa assigiimmik najorsinnaavai, piffissalli annerpaartaani imaassinnaavoq angajoqqaajusup aappaaniiginnartoq.

Meeqqap nalinginnaasumik pisussaaffigisarpaa minnerpaamik weekendit allortarlugit ulluinnarmilu ataatsimi angajoqqaamini najugaqarfiginngisaminiissalluni. Tamannali aallaaviusoq eqqartuussiviup ilaannikkut malissinnaaneq ajorpaa. Assersuutigalugu meeraq aalajangersimasumik ukioqartariaqarpoq angajoqqaamini peqatigisartakkamini sinittassaguni.

Angajoqqaat illoqarfeqatigiinngikkunik peqatigiittarnissaq ilaqutariit atugaat, tassunga ilanngullugit angajoqqaat periarfissaat aningaasaqarnerallu kiisalu meeqqap ukiui, aallaavigalugit aalajangersarneqassaaq.

Sapaatit-akunneri tamaasa peqateqartarnerup saniatigut eqqartuussiviup isummerfigisinnaavaa meeraq ullorsiorfimmi, nalliuttuni feeriarfinnilu sumiittassanersoq. Aallaaviusumik nalliuttut, feeriarfissat assigisaallu assigiimmik angajoqqaat akornganni agguataarneqartarput, kisianni imaassinnaavoq pissutsit immikkut ittut pissutigalugit assigiimmik agguataarinissaq periarfissaanngitsoq.

Eqqartuussivimmi ataatsimiinnermi siullermi eqqartuussisoqarfiup angajoqqaat isumaqatigiissinnaanersut misissortarpaa. Angajoqqaat isumaqatigiissinnaanngippata eqqartuussivik suliap suliarineqarnerani peqateqartarneq pillugu utaqqiisaagallartumik aalaajngersaasinnaavoq.

Amerlanertigut peqateqartarneq pillugu suliassat eqqartuussivimmi ataasiaannarluni ataatsimiinnerup kingorna aalajangiiffigineqarsinnaasarput, suliamili arlaleriarluni eqqartuussivimmi ataatsimiittarnissaq pisariaqarsinnaasarpoq. Suliap ingerlarnga nalinginnaasumik eqqartuussivimmi ataatsimiinnermi siullermi aalajangersarneqartarpoq.

Meeraq suliami isummaminik annissinissamut periarfissaqassaaq. Eqqartuussisup, suliami aalajangiisussap, meeqqamik oqaloqateqarneratigut tamanna pisinnaavoq. Eqqartuussisoq amerlanertigut oqaloqateqarnermi meeqqat pillugit ilisimasalimmik peqateqatarpoq. Peqatigiittarneq pillugu suliani imaannaanngitsuni eqqartuussisoqarfik meeqqat paaqqinnittarfiannit atuarfiannillu oqaaseqaatinik pissarsisinnaasarpoq. Meeraq isumaginninnikkut oqartussaasunut attaveqarsimaguni eqqartuussivik oqaaseqaatinik taakkunannga pissarsisinnaasarpoq.

Angajoqqaajusup aappaata meeraq tunniukkumanngippagu peqatigiittarneq pillugu isumaqatigiissutit aalajangiussalluunniit atuutsinneqaqqullugit politiit ikiuussinnaapput.

Nammineersinnaajunnaarsitsineq tassaavoq eqqartuussut, tassani aalajangersarneqarluni, inuk, nammineersinnaassuseqaraluartoq – 18-it sinnerlugit ukiulik – nammineersinnaajunnaarsitaasoq, imminut tunngasut isumagisinnaanngimmagitInuk assersuutigalugu nammineersinnaajunnaarsitaasinnaavoq

• tarnimigut nappaateqarnera, sianilluannginnera imaluunniit allamik tarnimigut akornuteqarpat
• imminut ilaquttamiluunniit toqqissisimanerinik ulorianartorsiortitsisoq soorlu atuipilunnermigut allatulluunniit imminut illersorneqarsinnaanngitsumik pissusilersornermigut
• imerajuttuummat imaluunniit tassunga assingusumik ileqqupiloqarmat
• timimigut amigaateqarmat, nappaateqarmat imaluunniit allamik qajannassuseqarnini pissutigalugu imminut tunngasunik isumaginnissinnaanermut piukkunnannginnerummat namminerlu kissaatigalugu nammineersinnaajunnaarsitaanissaq.

Inuup nammineerluni piumassutsini malillugu pigisat tungaasigut siunnersortissalerneqarsinnaavoq, tamanna pisariaqarpat misilittagakissuseq imaluunniit inuk timimigut eqqarsariartaatsimigulluunniit qanoq ittuunera tunngavigalugu. Tamatumani pisariaqarpoq, pineqartup nammineerluni pigisat tungaasigut siunnersortissalerneqarnissani qinnutigippagu.

Nammineersinnaajunnaarsitsinermut imaluunniit pigisat tungaasigut siunnersortissaliinermut eqqartuussut nalunaarsorneqassaaq, inatsisitigut sunniutissai atortussanngussammata inunnut, nammineersinnaajunnaarsitsinermut imaluunniit pigisat tungaasigut siunnersortissaliinermut tunngasumik ilisimasaqanngitsunut.

Taanna, nammineersinnaajunnaarsitaasoq imaluunniit pigisat tungaasigut siunnersortissalerneqartoq, illuuteqarpat, eqqartuussut aamma nalunaarsorneqassaaq, nalunaarsuiffimmi tassani illup nalunaarsorsimaffigisaani.